We leven in een wereld die steeds complexer en onvoorspelbaarder wordt. Het is dan ook geen verrassing dat sommige problemen zo ingewikkeld zijn dat ze bijna onmogelijk op te lossen lijken. Dit soort problemen, zoals UWV en COA, waar Giant Leapers en ik graag aan werken worden ‘wicked problems’ genoemd.
Wicked problems zijn complexe, dynamische vraagstukken die door hun gelaagde en vaak tegenstrijdige aard moeilijk of zelfs onmogelijk volledig op te lossen zijn. Ze zijn moeilijk te definiëren, laat staan op te lossen, omdat ze voortdurend in verandering zijn en verbonden zijn met andere problemen in de organisatie of keten
Er zijn verschillende redenen waarom er soms geen beweging in vraagstukken te krijgen is. Hier zijn enkele belangrijke symptomen. Herkenbaar?
- Organisaties lopen vast in rigide denkpatronen waarbij ze vasthouden aan traditionele methoden en processen;
- Individuen, teams of afdelingen binnen een organisatie die geloven dat zij de enige zijn die de oplossing voor een probleem kunnen vinden. Deze mindset ondermijnt samenwerking waardoor belangrijke inzichten en ideeën van anderen verloren gaan;
- Organisaties die voornamelijk reageren op externe druk of problemen in plaats van proactief te handelen, lopen ook vaak vast;
- Wanneer een organisatie sterk gehecht is aan zijn bestaande identiteit of cultuur, kan dit de bereidheid om te innoveren belemmeren.
Onze huidige aanpak, die vaak gebaseerd is op lineaire en causale denkmodellen, is vaak te beperkt voor complexe ‘wicked problems’. Veel van onze strategieën zijn gericht op het oplossen van duidelijk gedefinieerde problemen met meetbare uitkomsten. Wicked problems vragen om een andere aanpak – een die accepteert dat er geen perfecte oplossingen zijn, maar oneindig veel mogelijkheden om met veranderende omstandigheden om te gaan.
Onze manier van werken: dilemma agenda
Bij wicked problems is het moeilijk om het probleem nauwkeurig te verwoorden. Verschillende belanghebbenden kunnen het probleem anders zien en andere prioriteiten hebben.
Door de perspectieven van de verschillende belanghebbenden in kaart te brengen en in de vorm van spanningen, ook wel dilemma’s genoemd, neer te zetten, krijg je een compleet beeld van de uitdaging die moet worden aangepakt. (denken over de werkelijkheid)
Vervolgens gaan we onze verbeelding inzetten en gezamelijk een toekomstvisie ontwikkelen die niet in het verlengde, bestaande, beperkte realiteit ligt. We noemen dit live-action role play (spelen met de werkelijkheid). De verrassende inzichten en grensverleggende gedachten die dit oplevert, kunnen een springplank zijn voor een nieuwe toekomstvisie. Dat gaan we vervolgens verder uitwerken (veranderen van de werkelijkheid).
